Digitale Etymologieën: Toevoegingen bij het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands

Onderhavige bundel is de verzameling van de etymologieën die ik tussen juli 2014 en juni 2018 heb geschreven, gemiddeld ongeveer een per week. Het EWN, tussen 2003 en 2009 gemaakt, moest vooral aan het einde van het alfabet vanwege geldgebrek veel woorden onbewerkt laten. De hier verzamelde woorden stammen voor het merendeel uit de lijst met ‘nog te behandelen woorden’ die ik van Jeroen Balkenende, de laatste redacteur van het EWN, kreeg, maar stoelen daarnaast ook op toevallige vondsten en vragen van vrienden en bekenden. Door deze ontstaansgeschiedenis zijn de laatste letters van het alfabet oververtegenwoordigd in deze verzameling, maar ik heb getracht om in elk geval een aantal interessante gevallen ook uit het begin van het alfabet op te nemen.
Alle etymologieën (op het woord parafernalia na) zijn in de afgelopen jaren al op internet gepubliceerd op het forum neerlandistiek.nl. Deze bundeling dient vooral als aansporing aan anderen om dezelfde weg te bewandelen. Zonder de huidige digitalisering van bronnen en secundaire literatuur zou het etymologisch onderzoek waarvan hier verslag wordt gelegd in een veel langzamer tempo verlopen. Bijna alle woorden en constructies die op de volgende pagina’s geciteerd worden komen uit de grote online woordenboeken en tekstcorpora, terwijl een groot deel van de geraadpleegde secundaire literatuur inmiddels als pdf beschikbaar is.
Woordenboeken zijn in de eerste plaats als naslagwerk bedoeld, waarvan de lectuur niet per se vermakelijk hoeft te zijn. De opsomming van bewijsmateriaal (dat wil zeggen, de lijsten van vroegere attestaties en van verwante woorden in andere talen) neemt dan ook bij veel lemma’s een grote plaats in en biedt niet de sappigste lectuur. De bespreking van de mogelijkheden en onmogelijkheden van de etymologie die daarna volgt, maakt hopelijk het een en ander goed. De electronische opzet van het schrijven aan de artikelen betekende dat ik niet zuinig hoefde te zijn met woorden, al heb ik geprobeerd om me tot een pagina per woord te beperken.
De referenties naar de secundaire literatuur, in het origineel na elk artikel genoemd, zijn hier aan het einde van het boek gegroepeerd.